مرحوم «علاّمه مجلسى» در فصل آخر از اعمال ماه رمضان در كتاب «زادالمعاد»، نماز شب هاى ماه رمضان را چنين بيان مى كند: (و با توجّه به اين كه بهترين اعمال، در ماه مبارك، نماز و قرآن است و اين نمازها در بردارنده بسيارى از سوره هاى قرآن است، هركس هر چند شب را بخواند غنيمت است).

شب اوّل: چهار ركعت; هر ركعت بعد از سوره حمد پانزده مرتبه سوره توحيد.

 

شب دوم: چهار ركعت; در هر ركعت بعد از سوره حمد بيست مرتبه سوره إنَّا أنزلناه.

 

شب سوم: ده ركعت; در هر ركعت بعد از سوره حمد پنجاه مرتبه سوره توحيد.

 

شب چهارم: هشت ركعت; در هر ركعت بعد از سوره حمد بيست مرتبه سوره إنّا أنزلناه.

 

شب پنجم: دو ركعت; در هر ركعت، سوره حمد و پنجاه مرتبه سوره توحيد; بعد از سلامِ نماز، صد مرتبه بگويد: اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد.

 

شب ششم: چهار ركعت و در هر ركعت سوره حمد و سوره ملك.

 

شب هفتم: چهار ركعت; در هر ركعت سوره حمد و سيزده مرتبه سوره إنّا أنزلناه.

 

شب هشتم: دو ركعت; در هر ركعت سوره حمد و ده مرتبه سوره توحيد و پس از سلام نماز، هزار مرتبه بگويد: سبحان اللّه.

 

 

شب نهم: شش ركعت ميان نماز مغرب و عشا; در هر ركعت سوره حمد و هفت مرتبه آية الكرسى و پس از اتمام نماز، پنجاه مرتبه بگويد: اَللّهمّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد.

 

 

شب دهم: بيست ركعت; در هر ركعت سوره حمد، و سى مرتبه سوره توحيد.

 

شب يازدهم: دو ركعت; در هر ركعت سوره حمد، و بيست مرتبه سوره كوثر.

 

شب دوازدهم: هشت ركعت; در هر ركعت سوره حمد، و سى مرتبه سوره إنّا أنزلناه.

 

شب سيزدهم: چهار ركعت; در هر ركعت سوره حمد، و بيست و پنج مرتبه سوره توحيد.

 

شب چهاردهم: شش ركعت; در هر ركعت سوره حمد، و سى مرتبه سوره إذا زُلزِلَت.

 

شب پانزدهم: چهار ركعت; در دو ركعت اوّل بعد از سوره حمد، صد مرتبه سوره توحيد، و در دو ركعت ديگر، بعد از سوره حمد، پنجاه مرتبه سوره توحيد.

 

 

شب شانزدهم: دوازده ركعت; در هر ركعت سوره حمد، و دوازده مرتبه سوره تكاثر.

 

شب هفدهم: دو ركعت; در ركعت اوّل، سوره حمد و هر سوره اى كه خواست بخواند و در ركعت دوم، سوره حمد و صد مرتبه سوره توحيد و بعد از سلام نيز صد مرتبه بگويد: لا إلهَ اِلاَّ اللّهُ.

 

 

شب هيجدهم: چهار ركعت; در هر ركعت سوره حمد، و بيست و پنج مرتبه سوره كوثر.

 

شب نوزدهم: پنجاه ركعت; با سوره حمد، و پنجاه مرتبه سوره إذا زلزلت.

 

مرحوم «علاّمه مجلسى» مى گويد: ظاهراً مراد آن است كه در هر ركعت يك مرتبه اين سوره را بخواند; زيرا در يك شب خواندن دوهزار و پانصد مرتبه سوره «اذا زلزلت» دشوار خواهد بود.

 

 

شبهاى بيستم تا بيست و چهارم: در هر يك از اين شب ها، هشت ركعت نماز بخواند كه پس از حمد، هر سوره اى خواست مى خواند.

 

شب بيست و پنجم: هشت ركعت نماز; در هر ركعت سوره حمد، و ده مرتبه سوره توحيد را بخواند.

 

شب بيست و ششم: هشت ركعت; در هر ركعت سوره حمد، و صد مرتبه سوره توحيد را بخواند.

 

شب بيست و هفتم: چهار ركعت; در هر ركعت سوره حمد، و سوره ملك را بخواند و اگر نتوانست، بيست و پنج مرتبه سوره توحيد را بخواند.

 

 

شب بيست و هشتم: شش ركعت; در هر ركعت سوره حمد، و صد مرتبه آية الكرسى، صد مرتبه سوره توحيد و صد مرتبه سوره كوثر را بخواند و پس از پايان نماز، صد مرتبه صلوات بفرستد.

 

مرحوم حاج شيخ عباس قمى مى نويسد: مطابق آنچه كه من يافتم بجاى صد مرتبه، ده مرتبه آمده است(كه همين مناسب تر به نظر مى رسد).

 

 

شب بيست و نهم: دو ركعت; در هر ركعت سوره حمد، و بيست مرتبه سوره توحيد را بخواند.

 

شب سى ام: دوازده ركعت; در هر ركعت سوره حمد، و بيست مرتبه سوره توحيد را بخواند و پس از پايان نماز، صد مرتبه صلوات بفرستد.

 

يادآورى: اين نمازها هر دو ركعت به يك سلام است. و همان گونه كه گفته شد اگر تمام آنها را نتواند بجا آورد، هر مقدار كه مى تواند بجا آورد، خوب است.

نماز شب سیزدهم ماه رجب

در شب چهاردهم چهار ركعت به دو سلام ( دو نماز دو رکعتی ) به همين كيفيّت .

درشب پانزدهم شش ركعت به سه سلام ( سه نماز دو رکعتی ) به همين كيفيّت از حضرت صادق عليه السلام مرويست كه هر كه چنين كند جميع فضيلت اين سه ماه را دريابد و جميع گناهانش غير از شرك آمرزيده شود.

طریقه خواندن نماز عید فطر

 

سوال : ایا حضور در نماز عید فطر بر هر مسلمانی واجب است ؟و طریقه خواندن نماز عید فطر را توضیح دهید.پاسخ :

 

این نماز در زمان حضور امام(علیه السلام) واجب است و باید به جماعت خوانده شود، ولی در زمان ما که امام(علیه السلام) غایب است مستحب می باشد و می توان آن را به جماعت یا فرادی خواند.

وقت نماز عید فطر از اوّل آفتاب است تا ظهر، ولی مستحبّ است نماز عید قربان را بعد از بلند شدن آفتاب بخواند و در عید فطر مستحبّ است بعد از بلند شدن آفتاب افطار کند و زکات فطره را بدهد و بعد نماز عید را بجا آورد.

 

چگونگی بجا آوردن نماز عید فطر

نماز عید فطر دو رکعت است، در رکعت اوّل بعد از خواندن حمد و سوره باید پنج تکبیر بگوید و بعد از هر تکبیر یک قنوت بخواند و بعد از قنوت پنجم تکبیر دیگری بگوید و به رکوع رود، بعد دو سجده به جا آورد و برخیزد و در رکعت دوم چهار تکبیر بگوید و بعد از هر تکبیر قنوت بخواند و تکبیر پنجم را بگوید و به رکوع رود و بعد از رکوع دو سجده به جا آورد و تشهّد بخواند و سلام گوید.

در قنوت این نماز هر دعایی کافی است، ولی مناسب است این دعا را به قصد ثواب بخواند:

 

«اَللّهُمَّ اَهْلَ الْکبْرِیاءِ وَ الْعَظِمَة وَ اَهْلَ الْجُودِ وَ الْجَبَرُوتِ وَ اَهْلَ الْعَفْوِ وَ الرَّحْمَةِ وَ اَهْلَ التَّقْوی وَالْمَغْفِرَةِ اَسْئَلُک بِحَقِّ هذَا الْیَوْمِ الَّذِی جَعَلْتَهُ لِلْمُسْلِمینَ عیداً وَ لِمحَمَّد صَلَّی اللّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ ذُخْراً وَ شَرَفاً وَ کرامَةً وَ مَزیداً اَنْ تُصَلِّی عَلی مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد وَ اَنْ تُدْخِلَنِی فی کلِّ خَیْر اَدْخَلْتَفیهِ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّد وَ اَنْ تُخْرِجَنی مِنْ کلِّ سُوء اَخْرَجْتَ مِنْهُ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّد صَلَواتُک عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمْ اَللّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُک خَیْرَ ما سَئَلَک بِهِ عِبادُک الصّالِحُونَ وَ اَعُوذُ بِک مِمّا اسْتَعاذَ مِنْهُ عِبادُک الْمـُخْلَصُونَ».

 

 

مستحبّات نماز عید فطر

مستحبّ است در نماز عید فطر امور زیر را به امید ثواب پروردگار رعایت کند:

1ـ قرائت نماز عید را بلند بخواند.

2ـ بعد از نماز دو خطبه بخواند مانند خطبه های نماز جمعه با این تفاوت که در نماز جمعه قبل از نماز و در نماز عید بعد از نماز خوانده می شود (و این خطبه در صورتی است که نماز را با جماعت بخواند).

3ـ در این نماز سوره مخصوص شرط نیست، ولی بهتر است در رکعت اوّل سوره «سَبِّحِ اسْمِ رَبِّک الاْعْلی» و در رکعت دوم سوره «وَ الشَّمْس» بخواند.

4ـ در روز عید فطر قبل از نماز عید با خرما افطار کند .

5ـ پیش از نماز عید غسل کند و دعاهایی که قبل از نماز و بعد از آن در کتب دعا آمده بخواند.

6ـ در نماز عید بر زمین سجده کند و در موقع گفتن تکبیرها دستها را بلند کند.

7ـ بعد از نماز مغرب و عشا در شب عید فطر و بعد از نماز صبح و ظهر و عصر روز عید و نیز بعد از نماز عید فطر این تکبیرها را بگوید: «اَللّهُ اَکبَرُ، اَللّهُ اَکبَرُ، لا إلهَ إلاّ اللّهُ وَ اَللّهُ اَکبَرُ، اللّهُ اَکبَرُ وَ لِلّهِ الْحَمْدُ، اَللّهُ اَکبَرُ عَلی ما هَدانا».

نماز شب و آثار آن در دنیا

 

 

 

آثار نماز شب در دنیا

نماز شب که یکی از عبادات خالص اولیای خدا و از برنامه های سازنده اسلامی به شمار می رود انسان را به وادی معنویات نزدیکتر می کند. نماز شب درس خودسازی و خلوت کردن با خالق خود را که از نیازهای طبیعی انسان است به انسان می آموزد ،نماز شب تاثیر بسزایی در سه عالم دارد هم در دنیا و هم در برزخ و هم در قیامت.

 

تاثیر نماز شب در دنیا، ابعاد گسترده ای دارد هم تاثیر در زندگی شخصی و اجتماعی و سیاسی، و هم تاثیر در باطن و ظاهر انسان دارد.نماز شب رفع  مشکلات و گرفتاری و رفع بیماری های روحی و جسمی را نیز در برمی گیرد.

 

در اینجا چند نمونه از احادیثی که از معصومین علیهم السلام در مورد آثار نماز شب رسیده است را بیان می کنیم:

 

1- بازداشتن از گناه

یکی از آثار نماز شب بازداشتن انسان از گناه است.بهترین وسیله ای که مانع گناه انسان می شود و قرآن کریم و روایات ائمه معصومین علیهم السلام آن را امضا کرده است نماز است.

رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم فرمودند:  « فإنّ صلاة الیل مِنهاةٌ عنِ الاثم؛ نماز شب  انسان را از گناه باز می دارد.»

 

بعضی ها به نماز یومیه اکتفا می کنند و می گویند همین نماز ما را بیمه می کند لازم نیبست کمه نماز شب بخوانیم و یا اهمیت نمی دهند. می بینیم که اولیای خدا که پاک هستند  و گرفتار گناه نشدند به وسیله همین نماز یومیه  و نماز شب است. هر کدام از این ها خواص خود را دارد. بزرگان و مردان شب، انتظار شب را می کشند. اگر گناه و خطایی در طول روز انجام  دهند نماز شب آن را پاک می کند. مکمل نماز یویمیه ، نماز شب است.

 

امام باقر علیه السلام فرمودند: «إنما جُعِلَت النّافلةُ لِیُتَمِّ بها ما أفسَدَهُ من الفریضة؛ همانان (نماز) نافله را به خاطر این جهت قرار دادند که جبران فساد نمازهای واجب را کند.» (1)

 

2- ریزش گناهان

 

یکی دیگر از آثار نماز شب ریزش گناهان است.نماز حسنه ای است که در دل های مومنین وارد شده و آثار معصیت و تیرگی هایی که دلهایشان از ناحیه سیئات کسب کرده از بین می برد.

در قرآن کریم آمده است: «و اقم الصلوة  طرفی النهار و زلفا من الیل ان الحسنات یذهبن السیئات ذلک ذکری للذکرین؛ نماز بگزار در آغاز و انجام روز و ساعاتی از شب، زیرا نیکی ها بدیها را از میان می برند این تذکری است برای انها که اهل تذکرند.» (2)

 

این نشان دهنده اهمیت و تاثیر و قدرت نماز است و این یک فضل و لطف الهی است در حق بندگان. خداوند  دوست ندارد  بندگانش آلوده به گناه شوند و اگر هم گناه کردند برای محو آن گناه به ما دستور داده نماز بخوانید . این به این معنا نیست که ما گناه کنیم بعد نماز بخوانیم تا آن گناه از بین برود بلکه این یک فرصت و امتیاز و فضلی است برای بندگان  که اگر سهوا گناه نمودند و اصرار  بر گناه نداشتند از آن استفاده نمایند.

 

امام صادق علیه السلام می فرماید:  « صلاة المومن بالیل تذهب بما عمل من ذنب بالنهار؛ نماز شب گناهانی را که مومن در روز مرتکب شده است را از بین می برد.»(3)

 

3- رفع مشکلات و گرفتاریها

یکی دیگر از آثار نماز شب رفع مشکلات و گرفتاریها است،در حدیثی از رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم آمده است: «ای مردم هیچ کس از شما نیست مگر اینکه مشکلات و گرفتاریها همچون کمربندی او را محاصره کرده است. پس زمانی  که دو سوم شب گذشت و یک سوم آن باقی ماند ملکی بر او وارد می شود و به او می گوید: ذکر خدا بگو که صبح نزدیک است. پس چنانچه او حرکت کرد و ذکر خدا را گفت یک گره از گرفتاریهایش گشوده می شود و اگر او بلند  شد و وضو گرفت و داخل نماز شد همه گرفتاریها از او گشوده می شود پس صبح می کند در حالی که همچون مردمک چشم (روشن و پاکیزه) گردیده است.»(4)

 

4- کسب نور دائم از بیداری شب

حضرت عیسی می فرماید: « طوبی للذین یتهجدون من الیل . اولئک الذین یرثون النور الدائم من اجل انهم قاموا فی ظلمه الیل؛ خوشا به حال کسانی که شب را بیدار می مانند . اینانند که نور دائم را از آن رو که در تاریکی شب به پا خاسته اند به ارث می برند.»(5)

 

 

 

 

5- نورانیت و زیبایی صورت

رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم می فرماید: « من کثرت صلاته بالیل حسن وجهه بالنهار؛ هر که بیشتر نماز شب بخواند هنگام روز زیبا و نورانی است.»(6)

 

6- به اجابت رسیدن دعا

از دیگر آثار نماز شب استجابت دعا است،امام صادق علیه السلام می فرماید: « کسی که در قنوت نمازوتر, چهل مومن و سپس برای خود دعا کند خداوند دعاهای وی را مستجاب می گرداند.»(7)

 

7- گشایش درهای آسمان

از دیگر آثار نماز شب گشایش درهای آسمان است.حضرت هادی علیه السلام می فرمود: «گاه هست که بنده برای نماز شب برخیزد و خواب بر وی غلبه کند چندان که او را به راست و چپ کشاند و گاهی چانه اش به سینه اش رسد، حق تعالی امر فرماید که درهای آسمان را بگشایند و فرشتگان را ندا دهند که نظر کنید که این بنده من در راه نزدیکی به من چه سختی ها می کشد در چیزی که بر وی واجب نساخته ام به امید سه چیز: یا گناهش را بیامرزم یا توبه روزیش گردانم و یا رزق و روزی او را زیاد کنم. ای فرشتگان شما را گواه می گیرم که من همه را بدو عطا کردم» (8)

 

8- درمان بیماریها

رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم می فرماید: «بر شما باد به اقامه نماز شب، زیرا نماز شب سنتی است از پیامبرتان رسول خدا . نماز شب عادت و رسم صالحان و پاکان است که قبل از شما بودند و نماز شب موجب دفع بلا و بیماریها و دردها از بدن می شود.»(9)

 

9- زیاد شدن روزی

امام صادق علیه السلام فرمودند:  «نماز شب روزی را جلب می کند.» (10)

 

10- خوشبویی بدن

امام صادق علیه السلام می فرماید: «صلوه الیل تطیب الریح؛ نماز شب انسان را خوشبو می کند»(11)

 

كیفیت نماز شب

نماز شب مجموعاً یازده ركعت است:

1. هشت ركعت آن، كه دو ركعت، دو ركعت، مانند نماز صبح خوانده می شود یعنی چهار دو ركعتی به نیت نماز شب می باشد.

 

2. دو ركعت نماز شفع: بهتر است در ركعت اول آن بعد از حمد، سوره «ناس» و در ركعت دوم بعد از حمد، سوره «فلق» خوانده شود.

 

3. یك ركعت نماز وتر: بعد از حمد سه بار سوره «توحید» و یك بار سوره «فلق» و یك بار سوره «ناس» بخوانیم و می‌توان یك سوره تنها خواند، سپس دستها را برای قنوت به سوی آسمان بالا می بریم و حاجات خود را از خدا می خواهیم.

-و برای چهل مؤمن دعا می كنیم(چهل بار بگویید ( اَللّهُمَّ اِغْفِر لِلْمومِنینَ وَ اَلْمومِناتْ وَ اَلْمُسلِمینَ وَ اَلْمُسلِماتْ )

 

-و طلب مغفرت می كنیم و هفتاد مرتبه می گوییم: «استغفرالله ربّی و اتوبُ الیه».

از پروردگار خود طلب آمزرش و مغفرت می كنیم و به سوی او بازگشت می نمایم.

 

-آن گاه 7 بار می گوییم «هذا مقامُ العائذٍٍِ بكَ منَ النّارِ»؛ (این است مقام كسی كه از آتش قیامت به تو پناه می برد)

 

-و بعد از آن 300 مرتبه می گوییم: «العفو» و سپس می گوییم: «ربّ اغفرلی و ارحمنی وتُب عَلیَّ انّكَ انتَ التّوابُ الغفُورُ الرّحیم».[4]و سپس ركوع + سجده + تشهد + سلام .در پایان نماز شب تسبیحات فاطمة زهرا (س) را میگوئیم.

 

-------------------------

1- فضایل و آثار نماز شب، ص56 به نقل از وسائل الشیعه ج 3 ص20

2- هود، آیه 113

3- همان به نقل از ثواب الاعمال، ص100

4- بحارالانوار، ج82، ص223

5- فضایل و آثار نماز شب، ص60 به نقل از میزان الحکمه ج 10 ص 234

6- همان به نقل از نهج الفصاحه ص 580

7- وسائل الشیعه، ج4، باب 45

8- ثواب الاعمال، ص131

9- همان

10- میزان الحکمه, ح10763

11- ثواب الاعمال ص132

نمازی جهت نجات از میزان

 

 

 

 

در وسائل‌‌الشیعه از حضرت‌رسول(ع) مروی است که

 

هر کس در شب‌جمعه مابین مغرب و عشا دوازده رکعت یعنی شش دورکعتی نماز کند و در هر یک رکعت بعد از حمد چهل‌مرتبه (قُل هُوَ الله) بخواند

نماز کن ‌فیکون

ژ 

 

به جهت هر حاجته مجرّب است چهاررکعت نماز بخواند. به یک سلام رکعت‌ اول بعد از حمد ۱۰۰ مرتبه (وَ اُفَوِّضُ اَمْری اِلَی اللّهِ)

 

در رکعت‌دوم ۱۰۰ مرتبه (نَصْرَ مِنَ اللّهِ وَ فَتْحٌ قَریبُ)

 

و در رکعت‌سوم بعد از حمد ۱۰۰ مرتبه (اَلا اِلَی اللّهِ تُصیرُ الْإمُور)

 

و در رکعت چهارم بعد از حمد ۱۰۰ مرتبه (اِنّا فَتَحْنا لَکَ فَتْحاً مُبیِنا)

 

و بعد از سلام قبل از حرف‌زدن با کسی ۱۰۰ مرتبه (اَسْتَغْفِرُ اللّهَ رَبّی وَ اَتُوبُ اِلَیْهِ) و بعد سر به سجده بگذارد و حاجتش را بخواهد.